Sigortanın Tarihi
Sigortacılığın dünyada ilk uygulaması Deniz Ticaretinin gelişmesi ile beraber ortaya çıkmıştır. Ancak Deniz Sigortalarının ilk kez ne zaman uygulandığına dair kesin bir belge bulunmamaktadır. Bazı kaynaklara göre Rodos’ta ilk uygulamaların olduğu ifade edilmekte ve Umumi Avarya’ya eski Rodos kaidelerinin deniz sigortaları ile çok benzer hükümler ihtiva ettiğinden hareketle, sigortacılığın da, bu dönemde başladığı yolunda tahminler yürütülmektedir.Babil devrinde de ticari faaliyetleri finanse etmek için deniz ödüncüne benzer bir usul kullanıldığı Profesör Trenerry’nin “ Researches into the Origins of Marine Insurance” adlı kitabında yer almaktadır. Buna delil olarak da Hamurabi Kanunları gösterilmektedir. Bu konuda bazı araştırmacılar ise, Fenikelilerin ve daha sonra Lombardiyalıların zamanında ilk sigorta poliçelerinin düzenlendiğini belirtmektedirler. Özellikle Lombardiyalıların İtalya’dan İngiltere’ye göç ettikten sonra Kral 4. Herry’nin onlara içinden Long Bourne deresi geçen bataklık bir arazi verdiğini ve Lombardiyalıların burada ikamet ettiklerini, işyerleri kurduklarını tarih kitapları yazmaktadır. Burası şu anda Londra’da sigortacılık faaliyetlerinin yapıldığı Lombard Street’tir. Lombardiyalar devrinde Hansa Birliğine dahil tüccarlar deniz sigortaları yaptırmaktaydılar. Nitekim 1310 tarihinde Brugges’de bir Sigorta Odası kurmaları bunu kanıtlamaktadır. Lombardiyalı ve Hanslı tüccarlar İngiliz ticaretinin önemli bir bölümünü kontrolleri altına almışlar ve Royal Exchange’ın kurulmasını sağlamışlardır. Aslında bir emtia borsası olan bu binada sigorta poliçeleri de tanzim edilmeye başlanmıştır.
Bilinen ilk sigorta poliçesi İtalyanca’dır, 23 Ekim 1347 tarihlidir ve Santa Clara adındaki gemiyi Cenova’dan Mayorka’ya kadar olan bir sefer için temin etmektedir.
İlk sigortacılar şimdiki gibi belli bir merkezde toplanmadıkları için belli bir adresleri yoktu. 1574 yılında Richard Candler adlı bir kişiye poliçe yazma yetkisi verildi ( Patent Roll 17 Elizabeth, Part9 m41). Bu yetkiye dayanarak bu kişinin sigorta ofisine yerleşerek, Royal Exchange’de çalışmaya başladığı bilinmektedir.
Sigortacılığın kanunlarda yer alması 1601 tarihine rastlar, bu kanun gerekçesinde;
“İngiltere’de uzun zamandan beri uygulanan sigortacılık yer almakta devamında ise deniz sigortalarının gayesi anlatılmaktadır. Buna göre gerek İngiltere ve gerekse diğer memleketlerde tacirlerin bilhassa uzak mesafelere yaptıkları yolculuklarda mallarını, hamulelerini, gemilerini ve teşebbüse dahil diğer mallarını tamamen veya kısmen hasarsız biçimde ulaştırmak için başka şahıslara sigorta tarafları arasında varılacak anlaşma ile tespit edilecek bir nispet dahilinde nakdi bir ivaz vermeleri adet olmuştur. Bu gibi anlaşmalara umumiyetle Sigorta Poliçesi denilmektedir. Bu mukavele sayesinde herhangi bir geminin batması veya garp olması yüzünden herhangi bir kimse iflas etmemekte, zarar, mahdut kimselere ağır bir surette yükleneceğine, kişiler arasında kolaylıkla bölüşülmektedir.”
şeklinde bir açıklama bulunmaktadır.
Bu kanun gereğince, deniz sigortalarında meydana gelecek anlaşmazlıkları çözmek üzere bir mahkeme kurulması da sağlanmıştır.
Sigortacılığın tarihinden bahsederken Lloyd’un oluşumundan da bahsetmek gerekir. Tower Street’te E. Lloyd’a ait bir kahvenin 1668 yılında açıldığı ve denizle ticaret yapanların uğrak yeri olduğu 1688 tarihli London Gazette’de yer almaktadır. Daha sonra deniz sigortacılarının buluşma yeri haline gelen bu kahve giderek meşhur bir yer haline gelmiştir. 1692 yılında E. Lloyd’un kahvehanesini başka bir adrese naklettiği ve Lombard Street’te Abchurch Lane köşesinde faaliyet gösterdiği bilinmektedir. 1696 yılında Lloyds New’s adlı bir yayına başlayan Lloyd nakliyat ile ilgili önemli haberleri bu gazetede topluyordu. Lloyd’un ölümünden 22 yıl sonra Lloyds List adlı bir bülten çıkarıldı. Lloyds binası uzun süre sigortacılığın merkezi olarak kullanılmış 1770’den itibaren Yeni Lloyds organize edilmiştir. Üye olan tüm sigortacılar 100 İngiliz Pound’u vererek bir bina yaptırdı ve 1774 yılında yeni binalarına taşınıldı. Daha sonra Royal Exchange binasında 150 yıl faaliyetini sürdürdü.1923 tarihinde Leadenhall Street ile Lime Street arasındaki arsada yeni bir bina inşa edilerek faaliyetleri sürdü. Bugün ise ultramodern binasında çalışan Lloyd artık sadece denizcilik sigortalarında değil, hemen hemen tüm sigorta konularında çalışan ve 100 civarında sendikanın üye olduğu çok önemli bir organizasyondur.
Sigortacılığın deniz nakliyatı dışında en önemli bir diğer branşı olan yangın sigortacılığı ise 1666 Büyük Londra yangını sonrası gelişmeye başlamış ve nakliyat sigortalarında uygulanan prensiplerden hareketle oluşturulan yangın sigortacılığı ilke kez 1696’da Hand in Hand ve 1710’da Sun Office adlı iki sigorta şirketinin kurulması ile uygulanmaya başlanmıştır.
Bu bilgiler, H. Cemal Ererdi / Sigortacılığımızın Tarihi / Commercial Union / İstanbul 1998 / sayfa 8-9 dan alınmıştır.
